De verloren Dood – Op zoek naar een verloren lichaam, door Jaap van der Wal, gebonden uitgave van een artikel, ISBN 90-806037-1-6. Het artikel: De verloren dood – Metabletische actualiteit op de snijzaal. In: Vandereycken, W. en De Visscher (red.), Metabletische Perspectieven, Acco – Leuven/Amersfoort, 167 – 198, 1995.
Inleiding
In zijn boek Het menselijk lichaam (deel I)1 toont J.H. van den Berg op weergaloze wijze aan, hoe zich in het tijdvak van de veertiende tot de zestiende eeuw een diepgaande wijziging voltrekt in de blik van de westerse mens op het menselijk lichaam. Het hoogtepunt, omslagpunt van deze ontwikkeling wordt gemarkeerd door de verschijning van het klassieke werk van Vesalius De humani corporis fabrica (Over het bouwwerk van het menselijk lichaam) in 1543. Met deze publicatie wordt de eerste, goed gedocumenteerde aanzet gegeven tot de moderne westerse anatomie en daarmee de basis gelegd voor de huidige westerse natuurwetenschappelijke geneeskunde. Het jaar 1543 is een klassiek voorbeeld van een metabletisch spilmoment: een jaartal met een historisch te documenteren gebeurtenis of publicatie, die een omslag markeert in het bewustzijn en denken van de westerse mens. De opzet van deze bijdrage is aan te tonen dat deze metabletische omslag in denken en bewustzijn niet enkel een cultuurhistorische betekenis heeft, maar actueel herkenbaar is in de wijze waarop in onze huidige tijd (vaak impliciet) de mens en zijn lichamelijkheid beschouwd wordt én dat genoemd omslagpunt op pregnante wijze wordt ‘herhaald’ op het moment dat de jonge aanstaande arts in zijn/haar opleiding wordt geconfronteerd met de lichamen van overledenen tijdens het voor de eerste maal betreden van de snijzaal. Zoals er tussen fylogenese (het ontstaan van de soorten) en ontogenese (de ontwikkeling van een individueel organisme) een onmiskenbaar verband bestaat – het heeft er immers alle schijn van dat de embryonale ontwikkeling van een individueel organisme (ontogenese) volgens overeenkomstige lijnen en orde verloopt als de historische, evolutionaire ontwikkeling van de soort waartoe dit organisme behoort (fylogenese) –, zo zal een dergelijk verband ook (kunnen) gelden voor de bewustzijnsontwikkeling van een twintigste-eeuws individu en de historische bewustzijnsontwikkeling van de cultuur waarvan dat individu deel uitmaakt.
Meer lezen? Open onderstaande link.